Kromme groente en fruit?! Ja, kromme groente en fruit! Zo noemen wij al het lekkers wat ons bord niet haalt, maar dat wel zou moeten doen. Want wist je dat een deel van het groente en fruit al in de eerste stap van de keten verloren gaat? Zo’n 10% van het groente en fruit belandt niet op ons bord omdat er simpelweg teveel van is of omdat deze niet aan bepaalde schoonheidseise
n voldoen.
Schoonheidswedstrijd
Groente en fruit moet voldoen aan bepaalde normen die de versheid en veiligheid garanderen. Deze normen liggen vast in EU-wetgeving en worden de algemene handelsnormen genoemd. Deze worden gecontroleerd door het Kwaliteits-Controle-Bureau (KCB). Super belangrijk, want groente en fruit moet lekker, vers en veilig zijn. Maar daarnaast worden ze ook beoordeeld op hun uiterlijk. En dat is soms net een schoonheidswedstrijd. Om in het supermarktschap te belanden, moeten de producten in sommige gevallen maar liefst twee beauty-rondes doorstaan. En dat is best een technisch dingetje. Daarom lichten we de rondes hier even toe:
Ronde 1
De specifieke handelsnormen. Deze zijn vastgelegd in EU-wetgeving en worden ook gehandhaafd door het KCB. Dit is een aanvulling op de algemene handelsnormen. De specifieke handelsnormen gaat veelal in op uiterlijke kenmerken van producten zoals grootte, vorm, uniformiteit en gaafheid. In 2009 zijn de specifieke handelsnormen voor vijfentwintig soorten groenten en fruit afgeschaft (pfieeeew!), maar er bestaan nog wel specifieke normen voor elf soorten groente en fruit. Deze vormen ook de meerderheid van de handel in Nederland.
Ronde 2
De aanvullende kwaliteitseisen van retailers. Deze zijn niet bij wet bepaald, maar worden geformuleerd door supermarkten zelf en zijn bepalend voor wat telers wel en niet kunnen leveren aan retailers. Deze zijn voornamelijk gericht op uiterlijk en houdbaarheid van alle soorten groente en fruit.
De specifieke EU-handelsnormen en de aanvullende kwaliteitseisen van retailers zorgen er samen voor dat kromme groente en fruit de schoonheidswedstrijd niet altijd winnen en daardoor ook niet op ons bord belanden. Maar waar moet je nou aan denken als we het hebben over het uiterlijk van groente en fruit? Hier komt ‘ie:
Formaat
Te groot, te klein, te dik of te dun… groente wordt soms afgekeurd omdat het formaat niet voldoet aan de gestelde eisen. Vooral bij groenten die uit de volle grond komen zoals biet, wortel en pastinaak doet de natuur wat ie wil. Voor een teler is het dus wel eens een verrassing hoe zijn oogst precies uit de grond komt. Hierdoor kan het dus voorkomen dat de teler zijn product niet kwijt kan omdat er het formaat niet voldoet aan de gestelde eisen van de afnemer en dat terwijl ze net zo lekker zijn. Dat is toch krom?
Vorm
Als we naar het groenteschap kijken, zien we vooral kaarsrechte wortels, egale paprika’s en uniforme peren. We zijn de laatste jaren zo gewend geraakt aan symmetrie, dat daardoor knusse knuffelwortels, tweelingkiwi’s, hartjestomaten en kromme komkommers nu niet op ons bord belanden. Simpelweg omdat hun vorm niet identiek is. Maar wij vinden dat het schap er juist veeeel mooier uitziet met wat diversiteit. Dus wij zeggen: krom + recht, dat is pas echt!
Beschadigingen
Een glad velletje is niet voor iedereen weggelegd. Toch is dat wel de toegangsticket tot een plekje in het schap. Een hagelbui, een groeispurt of een ongelukje bij de oogst kan ervoor zorgen dat het velletje van groente en fruit niet perfect is. Een schrammetje, krasje of deukje? Dan belandt het product niet altijd in het schap. En dat terwijl het nog zo lekker is. Wij vinden dat dit lekkers ook een ereplekje in het schap verdient. Want de natuur maakt geen eenheidsworst.
Kleur
Groene paprika’s met oranje vlammen, appels met te weinig rode blos: ook kleur bepaalt of groente en fruit wel of niet door de schoonheidskeuring komt. Zo heeft bijvoorbeeld de zon een grote invloed op de kleur. Ken je de gele bloemkolen van de hete zomer nog? Net zo lekker, maar door hun kleur belanden ze niet in het schap. Zonde! En wist je dat alle paprika’s groen geboren worden? Door rijping krijgen ze de kleur van het ras waar ze bij horen. Maar soms is de kleuring niet egaal. En groene appels met een rood blosje op de wangen? Voor de smaak maakt het niet uit, maar er bestaan strenge eisen voor de hoeveelheid rode kleur. Krom maar op met meer kleur en diversiteit in het schap!
Overschot
Groente en fruit wordt niet alleen verspild om looks, want ook rechte groente en fruit haalt niet altijd ons bord. De reden hiervoor is dat vraag en aanbod niet altijd goed op elkaar aansluiten. De hoeveelheid producten die van het land afkomt is moeilijk te voorspellen. Maar ook een klant kan bijvooreeld op het laatste moment een bestelling intrekken waardoor een overschot ontstaat.
Als je zelf een moestuintje hebt (gehad), dan weet je dat de natuur geen eenheidsworst maakt. Heel logisch eigenlijk. De afgelopen jaren zijn wij er zo aan gewend geraakt dat groente en fruit er ‘perfect’ uit hoort te zien. Met als resultaat dat zo’n 10% van de producten ons bord nooit haalt. Daarom vinden wij dat het tijd is voor gelijke rechten voor al het groente en fruit. Wij gaan voor een nieuwe definitie van kwaliteit. Vers, veilig en lekker in plaats van een focus op perfecte looks. Zo maken we samen van krom het nieuwe recht.