Gisteravond keken wij de uitzending van de Keuringsdienst van Waarde over Buitenbeentjes. Wij zijn fan van het programma en worden vaak blij van haar kritische blik. Maar deze uitzending schiet zijn doel volgens ons echt voorbij.
In de uitzending wordt uiteengezet dat “Buitenbeentjes” (kromme groente en fruit die bij Albert Heijn verkocht worden), normaal niet verspild zouden worden terwijl dat wel op de verpakking staat. Daarnaast betaalt Albert Heijn voor deze klasse 2 een veel lagere prijs aan de teler, terwijl de prijs in de winkel vrijwel gelijk is aan klasse 1. Albert Heijn bevestigt dat ook vervolgens. Tot zover uitstekend werk van de Keuringsdienst. Want als dat de feiten zijn, moeten die duidelijk verteld worden.
Toch blijven wij met buikpijn achter. Volgens ons is de realiteit genuanceerder dan dat de Keuringsdienst heeft laten zien.
Ten eerste wordt de suggestie gewekt dat groente en fruit nooit verspild wordt vanwege uiterlijke kenmerken. En dat is simpelweg onjuist. Helaas konden de programmamakers alleen telers vinden die het standpunt van de Keuringsdienst bevestigen. Er zijn genoeg telers die juist wel last hebben van structurele verspilling en dat kunnen laten zien. En daarvoor hoef je niet helemaal naar Spanje. Ook gewoon in het Westland, Limburg of in onze eigen Flevopolder zijn er telers die moeten aanzien dat hun met liefde geteelde producten nooit op het bord belanden.
Met het ontkennen van de verspilling van groente en fruit in deze aflevering doet de Keuringsdienst meer kwaad dan goed. Misschien hebben ze gemist dat zo’n 30% van al ons voedsel verspild wordt en waarvan groente en fruit het grootste aandeel uitmaakt?
Ten tweede ziet de Keuringsdienst over het hoofd dat de groente- en fruitmarkt enkel is gericht op het uiterlijk van producten, terwijl juist dat helemaal niet relevant is om iedereen te voorzien van vers, veilig en lekker groente en fruit. Klasse 2 producten, die er alleen net iets anders uitzien, brengen voor een teler amper iets op. En dat kan best problematisch zijn als je oogst daar toevallig voor een groot deel uit bestaat. Klasse 2 producten krijgen ook vrijwel nooit een plaats in het supermarktschap, wat bijdraagt aan de lage waarde van deze producten en de kans op verspilling.
Albert Heijn breekt de trend en legt als enige supermarkt kromme groente en fruit structureel in het schap. Ze verkopen ze zelfs voor de prijs van een klasse 1 product. Dat ze dat lukt is top, want dat betekent dat de consument inderdaad kromme groente en fruit omarmt en bereid is daar dezelfde prijs voor te betalen. Maar nu nog zorgen dat ook de teler hier iets aan heeft.
De enorme voedselverspilling waar we met elkaar voor staan vraagt om samenwerking in de keten, afstemming over vraag en aanbod, transparantie en eerlijke prijzen voor de boer. Albert Heijn inspireert in elk geval met de intentie om kromme groente en fruit een plek te geven in de schappen. Zullen we de uitzending van de Keuringsdienst aangrijpen om de verspilling van groente en fruit nu ook echt goed met elkaar aan te pakken?
Luistertip: BNR Nieuwsradio deed een factcheck over de Buitenbeentjes aflevering van Keuringsdienst van Waarde met quote van ons en Instock. Luister ‘m hier.